ViewModel + LiveData 教程:构建响应式 Android 应用

47 阅读2分钟

ViewModel + LiveData 教程:构建响应式 Android 应用

ViewModelLiveData 是 Android Jetpack 架构组件的核心模块,用于构建响应式生命周期安全的现代 Android 应用。以下是完整实现指南:


📌 核心概念

组件作用
ViewModel以生命周期感知方式管理 UI 数据,界面旋转时数据不丢失
LiveData可观察的数据容器,仅在 Activity/Fragment 处于活跃状态时更新 UI
优势✅ 避免内存泄漏 ✅ 自动更新 UI ✅ 数据持久化 ⚡️ 响应式编程

🛠️ 配置 Gradle

首先在 app/build.gradle 添加依赖:

dependencies {
    def lifecycle_version = "2.6.2"
    implementation "androidx.lifecycle:lifecycle-viewmodel-ktx:$lifecycle_version"
    implementation "androidx.lifecycle:lifecycle-livedata-ktx:$lifecycle_version"
}

🧩 步骤 1: 创建 ViewModel

// CounterViewModel.kt
import androidx.lifecycle.ViewModel
import androidx.lifecycle.MutableLiveData

class CounterViewModel : ViewModel() {
    // MutableLiveData 用于修改数据,对外暴露不可变 LiveData
    private val _counter = MutableLiveData(0)
    val counter: LiveData<Int> get() = _counter
    
    // 在后台线程模拟耗时操作
    fun increment() {
        viewModelScope.launch(Dispatchers.Default) {
            delay(1000) // 模拟耗时操作
            _counter.postValue(_counter.value?.plus(1))
        }
    }
    
    // 普通数据操作(无耗时)
    fun reset() {
        _counter.value = 0
    }
}

🖼 步骤 2: 在 Activity/Fragment 中使用

// MainActivity.kt
class MainActivity : AppCompatActivity() {
    private lateinit var binding: ActivityMainBinding
    private val viewModel: CounterViewModel by viewModels() // 委托初始化

    override fun onCreate(savedInstanceState: Bundle?) {
        super.onCreate(savedInstanceState)
        binding = ActivityMainBinding.inflate(layoutInflater)
        setContentView(binding.root)

        // 监听 LiveData 变化(仅当 Activity 处于 STARTED/RESUMED 状态时触发)
        viewModel.counter.observe(this) { count ->
            binding.tvCount.text = "Count: $count"
            binding.progressBar.visibility = if (count > 5) View.VISIBLE else View.GONE
        }

        binding.btnIncrement.setOnClickListener {
            viewModel.increment()
        }

        binding.btnReset.setOnClickListener {
            viewModel.reset()
        }
    }
}

📐 布局文件 (activity_main.xml)

<LinearLayout
    android:layout_width="match_parent"
    android:layout_height="match_parent"
    android:orientation="vertical">

    <TextView
        android:id="@+id/tvCount"
        android:text="Count: 0"
        android:textSize="24sp"/>

    <ProgressBar
        android:id="@+id/progressBar"
        android:visibility="gone" />

    <Button
        android:id="@+id/btnIncrement"
        android:text="Increment after delay"/>
        
    <Button
        android:id="@+id/btnReset"
        android:text="Reset"/>

</LinearLayout>

⚡ 高级用法

1. 数据转换 (Transformations)

class UserViewModel : ViewModel() {
    private val _userId = MutableLiveData("")
    val userName: LiveData<String> = Transformations.map(_userId) { id ->
        repository.getUserName(id) // 将用户ID转换成用户名
    }
}

2. 多 Fragment 共享数据

// 在 Fragment 中共享同一个 ViewModel
val sharedViewModel: SharedViewModel by activityViewModels()

3. 结合 Room 数据库

@Dao
interface UserDao {
    @Query("SELECT * FROM users")
    fun getAllUsers(): LiveData<List<User>> // Room 原生支持 LiveData
}

// ViewModel 中直接暴露查询结果
val users: LiveData<List<User>> = userDao.getAllUsers()

🚫 常见错误及解决方案

问题解决方案
直接在 LiveData 中更新 UI通过观察者模式更新,避免在 ViewModel 操作 UI
忘记调用 observe()确保所有 LiveData 都被观察
后台线程错误使用 .value=postValue() 从非 UI 线程更新
ViewModel 持有 Context 引用使用 AndroidViewModel + Application 上下文

🔐 生命周期安全原理

  1. ViewModel​ 通过 ViewModelStore 在配置更改时存活
  2. LiveData​ 自动取消订阅非活跃状态组件
  3. viewModelScopeonCleared() 自动取消协程

💡 最佳实践

  1. 职责分离​:ViewModel 只负责数据处理,不涉及 UI 逻辑
  2. 单向数据流​:View → ViewModel → Repository → DataSource
  3. 状态管理​:使用 StateFlowMediatorLiveData 合并多个数据源
  4. 测试​:独立测试 ViewModel 和 LiveData(无需 Android 依赖)

掌握 ViewModel + LiveData 可大幅提升应用稳定性与响应效率!建议结合 Data BindingKotlin Flow 构建更现代化的解决方案。